Eylül'ün Sonu

bir eylül sonu. 

yeni bir evde, soğuk ıssız bir evde, hiç ev gibi hissetmezken

yeni bir okulda, yeni insanlara, yeni çocuklara alışmaya çalışırken

iki ay doldu

iki hafta sonra doğum günüm

yirmi yedi kapıda bekliyor

ne ara büyüdüm

ne ara meslek hayatında altıncı yıla ulaştım

ne ara dünya bu kadar bulandı

ne ara tanımadık insanların donuk yüzlerine maruz kaldım

ne ara bu kadar hırçınlaştı insanoğlu, kibrinden aleve döndü

suretim, yansıdığı aynalarda kırıldı

içim bir hoş, sohbetim azaldı

bir yatak, bir masa, bir sürü kitap

kalakaldım gece lambasının baş ucunda

sararan saman kağıtlarının yanı başında

doğaya bile yabancı halim

yalnızca iki çiçek pencere önünde

yasemin ve de telgraf çiçeği

mis koku ve gelecekten bir haber

geçmiş acı, sonrası ise pek tuhaf

sallan, devin, debelen, hayale dal

rüyalarımın azlığı, beşinci sokağın başındaki zemin kat

yitip gittik hepimiz

bir eylül sonu.

Korkunun Aslı

İçimdeki korku, ete kemiğe bürünmeye başlayan tarifsiz bir yaratığa dönüşüyor giderek. Bir şehir, İstanbul'un dört bir yanı, herkes, içindeki her şey ile birlikte üzerime geliyor. Hayata devam etmek benim için giderek zorlaşıyor; bazen tahta bir kalemle bir şeyler karalıyorum hepsi yalnızca bu. 

Sabahları uyandığımda bir miktar enerji oluyor içimde, bir şeyler yapma isteği. Bilincimin en berrak olduğu zamanlar sabah uyandığım zamanlar. Bunu da yeni yeni keşfediyorum, gece ürpetiyor, aynı zamanda daha cazip geliyor fakat sabahın ayrı bir duygusu var. 

Ne yaptığım, nerede olduğum ile ilgili zihnim bulanık, karanlık. Artık okuldaki çocuk seslerine dahi tahammül edemez hale geldim, şehrin dağıttığı, parçalara ayırdığı her yerde kendime ait parçaları toplayabilecek gücüm bile yok. Mücadele etmeyi bile anlamsız bulurken, herhangi bir şey için adım atmak, bana korkutucu geliyor. 

Masamın üzerinde duran avokadoya bakıp duruyorum uzunca, annemin yaptığı dereotlu poğaçanın sıcaklığını dudaklarımda hissediyorum. Fakat hiçbir yerde, hiçbir evde kendimi sıcak ve bir yere aitmiş gibi hissedemiyorum. Her şey fazlasıyla karmaşık, her şey bir o kadar tahayyülümün dışında akıyor. 

Giderek Kafka'ya dönüşüyor belki de ruhum, korkularla sarılı varlığım çatırdıyor. Prag sokaklarından İstanbul'un yorucu bir semtine uzanan korkunun içinde çılgınca düşlüyorum. Rüyalardan uyanışlarımın korkusu içinde, sabah battaniyeme sarılı bir şekilde tavanı izliyorum. Olduğum yer, olmak istediğim yer ve içine sıkışıp kaldığım yer, hepsi aynı aynaya yansıyan ayrıntıların toplamını veriyor bana. Gitme isteği, ellerin bağlanışı, her geçen gün beni çok daha fazla üzüyor, yıpratıyor. 

Başka Zamanın Çocuğu

Bir kuyudan bir kuytuya ilerliyor ve düzenin içinde sarsılır adım sürgit harabeye koşuyoruz. Dünyaya dair tam olarak hissettiğim, algıladığım bu. Yaşama dair, yaşıyor olmaya dair her bir kelam benim için manasından ırak, kırık dökük. 

Bu sabah kahvaltıda annemle hasbıhal ettik biraz, çaylarımız hazırdı elimizde. Geçmişten konuştuk, eski insanlardan. Konak insanlarından, ahşap evlerin kenar mahallelerinde yaşayan öteki insanlardan. Geçmişten hikayeler çıkardı bana sandığından, en çok bu zamanlarımızı seviyorum zaten. Geçim derdinin bu kadar büyük olmadığı yıllar, telaşın az olduğu, eski bahçelerinde sohbet ederek yaşayan insanların hatıralarından konuştuk. 

Daha eski yılları ancak okuyabiliyorum, devir o devir değil. Biz de o devrin insanları değiliz, bir mazi sevdalısı olmak da değil mesela, tümden yeniyi yok etmek de değil. İstediğim eski yıllara uzanmak, eski bir evin bahçesinde, güneşin altında uzanmak. Belki bir tarlada çalışmak, ürün toplamak, hasat başında beklemek. Zamanı kovalamadan, iliklerime kir işlemeden çalışmak, yaşamak. 

Çınarların bile kuruduğu, yeşilin dal kestiği bir dönemde yaşanabilir ne kaldı eskilerden geriye? Bir bilmece elbet sorular, cevapları güldürü niteliğinde. Bizimkiler ise ağlamaklı, hep içimizde. 

Devrile devrile istenç de yok oldu, sadece koşturmak kaldı geriye. Zamanı kovalamak saatlerin ardından... Bir bahis meselesine, bir ladese takılı kaldı her şey. Ya hep ya hiç. Arası, ortası, oluru kalmadı hiçbir şeyin. Konuşmak nafile, susmak lazım. Hep susuyor başka zamanın çocukları...

Yeni Bir Dönem

Yarın okullar açılıyor, ilk günüm olacak. Gerçi bir aydır okuldayız, hazırlık yapıyoruz fakat yarın yeni bir yılın başlangıcı. Öğrencilerimin bir kısmını oryantasyon döneminde tanıdım. Diğerlerini de kısa bir sürede tanımış olurum. Hepsi küçücük. 

Okulun kıyafet kuralları hiç bana uygun değil. Sakal yok, önlük ve yaka kartı bir de üstüne resmi giyim ve kravat. Üç senedir bu açıdan rahat çalışıyordum, nasıl alışacağım bilemiyorum. 

Senenin nasıl geçeceği konusunda bir fikrim yok, yeni bir yol benim için. Her şey fazlasıyla yeni, eskiyecek nihayetinde. Derin bir tedirginliğe lüzum yok sanırım. Kuş misali İstanbul'da dolanıyoruz. 

Esasen yeni tuttuğumuz eve hiç alışamadım. Daha evvel hep ara katlarda oturmuştuk. Bu seferki düz giriş oldu, ev arayacak zaman olmayınca ilk bulduğumuz evi tutmak zorunda kaldık. Çok boğuyor bu ev beni, balkon olmadığı için de kendimi bir türlü ferah ve havadar hissedemiyorum. Apartmandaki kadınlar camımızın altında oturup duruyorlar tüm gün. Çocuklar top oynuyor, gürültü de beni rahatsız ediyor. Perdemi de açamıyorum. Seneye taşınmak istiyorum. Bir sene idare edeceğiz artık. Bir de eşyalarımızı memleketten getirebilseydik çok iyi olurdu. Hala her şey yarım yamalak. Benim için hiç unutulmayacak bir macera oldu diyeceğim ama her şey unutuluyor, kendimi kandırmayayım.

Okuldaki ilk izlenimlerin genel olarak herkesin rahat olduğu yönünde oldu. Öğretmenler rahat, idareciler nispeten rahat. Zaten artık mesleğimiz değer görmüyor, şu sistemde iş bulmak bile çok büyük bir dert. Yakında kimse iş bulamaz hale gelecek ve toplum ciddi bir çöküşle sarsılacak gibi geliyor bana. 

Her şey afaki ve nihai iken hala mücadele ediyor olmama şaşırıyorum tabii. Şaşkınlığım da avucumun içinde kalıyor, evin içinde o duvardan o duvara dönenip duruyor. Dış dünyanın kiri, isi her şeyi hep üzerimizde. Beklenmedik bir devir, beklenen sonlar arasında gidip gelen insanoğlu büyük bir açmazda. Her yer kalabalık, her yer dolu. Nefes alacak, dinlenecek tek bir yer bile kalmadı. 

Senenin güzel geçmesini dilemekten başka bir seçenek yok tabii. Robot gibi çalışmaya devam edeceğiz aklımızda bin türlü soru, düşünce ile.

Niye Böyle Uzundur Bu Yollar

Dünyanın iklimi böyledir, göl boyu, diz boyu her bir çiçek. Değirmende dönen su, akışını bulan su, yolunu bulan su. Ben bir ton balığı kıvraklığında, ben bir diyardan diğerine uzun yollarda, uzun gecelerde. Bir mevsimden bir mevsime geçerken hazin kalan son bir pencere, perdeleri üzerinde. Ahşap salıncak bahçede, yanında rakı şişeleri, gazete kağıtları ise eski tarihli, konsolun üzerinde. 

Bir masal bucak diyar, alemden aleme hangi dünyanın düzeninde elim, payıma kalan kimin hakkı? Bir derece, güneş, ayın etkisinde, gökyüzünde. Varlığımdan doğan mucize, yokluğuma gebe, her geçen gün büyümekte, her geçen gün ölmekte. 

Ben şimdi bir deniz, düzenin bir yerine tutunmuş, sundurmanın altında, küme küme ateş böcekleri avlunun başında. Rüzgar mı değdi yoksa bana? Cümle alem geçerken bir kapıdan, ben hep dışarıda kalan, sonradan gelen. Meraklı, bir de yorgun, çokça kasvetli. 

Annem sandıktan çıkarırdı gelinliğini, asardı bahçedeki ipin üzerine. Gavur sateni, çift dikiş kenarları, sepya fotoğraflarda gülümseyen hep o kadın. Sonra bir adam, yollara düşmüş, mizacım ona benzemiş, o da göle beyhude maya çalmış. 

Son bir dönüş bu yoldan, bıyıklarımın altından toprağa uzanan sıcacık damlalar, ter ter. Gafilin başında takkesi, elinde bir somun ekmek. Sorar, düşünür zihni elbet, kara entarisinin altında çürümüş, eskimiş. Yaban, mızrak ucunda bir kısa bilmece. Hani der, yüreğim dünyanın neresinde? Zulüm görmüş, alınmış, elem sarmış, kederle yuvarlanmış, ardı hep yeşil ormanlar. 

Niye böyle uzundur bu yollar? 

"No Land'in bu şarkısı için naçizane kalemimden döküldü bu satırlar, şarkıyı öksüz, hikayesiz bırakmamış olduk. Her şarkının elbet bir hikayesi vardır, hikayeyi yaratan, şarkıları yaratan önemli değildir. Kuş sürünün üstünde uçar, sürü toprak yolda iz sürer. Ben bir hikaye uyduruveririm, bir başkası hikayemden gerçek çıkarır. Sen bir şarkı tutturursun, bir başkasının diline dolanır.

Dostoyevski: Cinler (Bir Düşünce, Birkaç Not)

"Çoktan beri kutsal saydığı yüce bir düşünceyi beceriksiz yaratıkların yakalayıp sokaklarda sürüye sürüye kendileri gibi aptallara götürdüklerine tanık olduğunda; hiç beklemediği bir anda gözü gibi sakındığı bu düşünceye bit pazarında tanınmayacak bir durumda, çamura bulanmış, üstünkörü bir yana atılmış rastladığında; çocukların elinde oyuncak olmuş gördüğünde insanın içini nasıl bir hüzün doldurur, içi nasıl kan ağlar, bilemezsiniz! Hayır! Bizim zamanımızda böyle değildi, buna yönelmemiştik. Hayır, hayır, bambaşka amaçlarımız vardı bizim. Şimdikilerin her şeyi yabancı bana... Bir gün başlayacak bizim devrimiz gene. Bu devrin sallantıdaki her şeyi sağlam raya oturacak. Başka türlü nasıl olur ki?"

İç geçirirken bir Moskova yolculuğu sırasında, ah edip düşünceler sarmışken Rusya'da, dünyadaki değişimin bu denli hız kazanmasından duyulan rahatsızlık bu satırlar aracılığı ile dile getirilmiş. Dönemin Rus toplumundaki değişim, kendimize, bize, günümüze ne kadar yakın öyle değil mi? Modernitenin günceli yarattığı, güncelin de içi boş devrelerinin insanoğlunu birer birer yaktığı bir dönemde; hissettiklerimizin yalnızca kendi devrimize ait olmadığı, bir güzel anlama biçimi bu satırlar. 

"Başka türlü nasıl olur ki?" 

Belki de dünya üzerinde sorulmuş en anlamlı, en narin soru budur. 
Bu soruya verebileceğimiz her bir cevap, kendi öngörümüze takılı kalacaktır. Aynı zamanda türlü düşünme becerilerimizi de açığa vuracaktır. Kişi kendinden bilir işi, hiçbir zaman ortak bir nokta bulunamayacağına da delalet eder. Sorulan sorular, verilebilecek cevapları da içinde barındırır genelde. Bu soru farklı bir soru, herhangi bir cevabı yok, pek çok cevabı var. Veyahut hiçbir cevabı yok.

Bu soruya verebilecek yanıtım yok, en azından şimdilik. 
Ama düzeni, değişen dünyayı düşündüğümde içimde genelgeçer bir umut da belirmiyor. Kısmet, ne yana düşersek o yandan tutup alabileceğimiz bir beklenti içeriyor. Kiminin kısmeti kiminin ölümü oluyor.

Kendime

Okullar kapandığından beri üzerimde bir bitkinlik hali söz konusu. Hatta ciddi ciddi kötü bir dönemden geçtim, geçiyorum. İşimden istifa etmem, bedelli askerlik, apar topar başka bir iş bulmam, ev ve semt değişikliğimiz, eşya alıp yerleştirmek derken gerçekten kendimi kaybettim. Değişimler karşısında zorlanan bir yapım var. Uzun vadedeki planlarımın hepsi suya düştü. Hal böyle olunca derin bir yılgınlığa kapıldım. Bu nereye kadar böyle devam edecek derken bu gece bir anda bir şeyleri değiştirmeye karar verdim. 

Ömrümün tamamını özel okullarda çalışarak geçiremeyeceğimi düşünüyorum. Mezun olalı ve mesleğe atılalı beş yıl oldu. Bu çalıştığım üçüncü özel okul olacak. Hep İstanbul'dan gitme hayalleri kuruyorum belki devlete atanmak bunun için güzel bir yol olabilir. Anadolu'ya, az insanlı küçük yerlere gitmek istiyorum. Kendime bir plan program yaparak bu seneyi sınava hazırlanmakla geçirmeye karar verdim. Sınava hazırlık kitapları sipariş ettim. 

İki aydır ara verdiğim edebiyat ve okuma macerama kaldığım yerden devam ediyorum. Bu yılı Rus klasikleri yılı ilan ediyorum. Rus klasiklerinin pek çoğunu okumuş olsam da yeni baştan bir maceraya atılmak istedim. Dostoyevski'nin "Cinler" adlı yapıtı ilk eserim olacak. 

Bunun dışında artık doktora çalışmalarına başlasam iyi olacak. Bununla ilgili bir atılım yapmanın vakti geldi. Biraz daha zaman geçsin, okullar açılsın ve ne kadar yoğun olacağımı planlayayım, gecikmeden çalışmalara başlamak istiyorum. 

Ufak tefek başka planlar da var, bunları not defterime kaydetmek yerine buraya kaydetmek istedim. Açıp bakacağım, bu senenin hedefleri neler diye. 

Yılgınlıktan çıkışıma bir manifesto olsun bu yazı. Kenarlarda, dipte kalmış olan hayat sevincimi güneş ışığına çıkarmak istiyorum. O zaman benim için serüven başlasın!

Eylül

Zaman geçtikçe insan aklı geriye doğru işliyor. Geride kalanların özlemi, olacakların bilinmezliği derken bir ömür boyu sürüncemede, her yerde yoğun bir sis. Gecenin öteki yüzü bizden ne bekler, kapıda kim bekler hepsi kocaman bir muamma. Bir dişlinin arasına sıkışıp kalmış gibi, beden ruhun bir parçasıydı oysa, parçalanmadan önce. 

Hepsinin dilinde bir şarkı, ağızları açık hayata karşı. Bir orada bir de burada, bir dolmuşun içinde tıklım tıkış. Sıcaktan terlerken, Eylül henüz rüzgarlarını getirmemişken. Kim daha iyi, bu dünya gerçekten narin, uysal ve duyarlı insanlar için bir cehennem mi? 

Bir miktar felsefeye bürünmek, perdenin arkasında yanıp sönen ışığı takip etmek, edebiyata tutunmak en hakikisinden. Artık cümleler bile doğru düzgün bitmiyor, dil duyguları ifade etmede yetersiz kalıyor. Nüfus artıyor, mutsuzluk artıyor, dünya düzeni iyiye gitmiyor. 

Yaşamın arasında kaybolup giden insancıklar, Dostoveski'nin satırlarından fırlamış gibi. Herkesin hastalıkları, rekabetleri, mücadeleleri, her şeyin en fazlası. 

Daim düzen, düzensiz insan, kayıp ortalıklarda bir yerlerde düşen, gönlünü kıran her ne varsa hep üzerinde. Bir bilet, bir uğraş, devam etmenin telaşı ve tedirginliği, sofralar kurulacak, yemekler yenecek, illa ki çay içilecek. 

Peşimde iz, peşimde geçmiş, peşimde gelecek, üstelik her bir yandan, eylül sabrı, eylül'ün soğuğu hayalimde.